Luật nghỉ phép năm những điều người lao động cần biết

Mỗi khi đi làm chúng ta khá quan tâm đến các quyền lợi của mình nhận được. Theo Luật Việt Nam, người lao động sẽ được hưởng nghỉ phép năm tương xứng với quá trình làm việc. Cùng FTSHRM tìm hiểu kỹ hơn về quyền lợi này:

Nghỉ phép năm là gì?

Trước khi tìm hiểu chi tiết Luật quy định thế nào, bạn phải hiểu đúng và đủ nghỉ phép năm là gì?

Nghỉ phép năm hay ngày nghỉ hàng năm (cách gọi chính xác trong Luật lao động) là một trong những quyền lợi cơ bản và quan trọng mà người lao động (NLĐ) được hưởng trong 1 năm làm việc cho bất kỳ công ty, doanh nghiệp, tổ chức hay đơn vị nào (tức cho người sử dụng lao động (NSDLĐ)). Tùy thuộc vào môi trường làm việc, tính chất công việc và quy định tại mỗi nơi mà NLĐ sẽ được hưởng số ngày nghỉ phép năm tương ứng (có thể là 12, 14 hoặc 16 ngày trong vòng 1 năm). Trường hợp, NLĐ chưa đủ 1 năm làm việc thì vẫn được hưởng chế độ này với mỗi tháng làm việc kết thúc sẽ tương ứng với 1 ngày nghỉ phép cộng thêm.

Điều kiện hưởng nghỉ phép năm

– NLĐ phải có thời gian làm cho NSDLĐ từ đủ 12 tháng trở lên. Tức phép năm sẽ bắt đầu phát sinh từ tháng làm việc thứ 13 trở đi

– Trường hợp thời gian làm việc chưa đủ 12 tháng thì số ngày nghỉ sẽ được tính tương ứng với số tháng làm việc, tức cứ mỗi tháng được tính 1 ngày phép (trong điều kiện làm việc bình thường)

Số ngày nghỉ phép năm theo Luật

Theo Điều 111 Bộ Luật lao động 2012 quy định nghỉ hàng năm như sau:

“- NLĐ có đủ 12 tháng làm việc cho một NSDLĐ thì được nghỉ hàng năm:

+ 12 ngày làm việc đối với người làm công việc trong điều kiện bình thường

+ 14 ngày làm việc đối với người làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc người làm việc ở những nơi có điều kiện sinh sống khắc nghiệt theo danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chủ trì phối hợp với Bộ Y tế ban hành hoặc lao động chưa thành niên hoặc lao động là người khuyết tật

+ 16 ngày làm việc đối với người làm công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc người làm việc ở những nơi có điều kiện sinh sống đặc biệt khắc nghiệt theo danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chủ trì phối hợp với Bộ Y tế ban hành”

Như vậy, tùy vào công việc mà số ngày nghỉ phép năm của NLĐ sẽ được định mức từ 12 đến 16 ngày mỗi năm. Ngoài ra, số ngày nghỉ phép năm sẽ được tính lũy tiến sau mỗi 5 năm làm việc – cứ sau mỗi 5 năm sẽ được tính thêm 1 ngày phép.

Thời gian được tính hưởng nghỉ phép năm

Theo Điều 6 Nghị định số 45/2013/NĐ-CP quy định các khoảng thời gian sau đây sẽ được tính hưởng nghỉ phép năm, gồm:

“- Thời gian học nghề, tập nghề để làm việc cho NSDLĐ theo cam kết trong hợp đồng học nghề, tập nghề

– Thời gian thử việc theo HĐLĐ sau đó làm việc cho NSDLĐ

– Thời gian nghỉ việc riêng có hưởng lương nếu được NSDLĐ đồng ý nhưng cộng dồn không quá 1 tháng

– Thời gian nghỉ do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp nhưng cộng dồn không quá 6 tháng

– Thời gian nghỉ do ốm đau nhưng cộng dồn không quá 2 tháng

– Thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản theo quy định của pháp luật về BHXH

– Thời gian nghỉ để hoạt động công đoàn theo quy định của pháp luật về công đoàn

– Thời gian nghỉ phải ngừng việc, nghỉ việc không phải lỗi do NLĐ

– Thời gian nghỉ vì bị tạm đình chỉ công việc

– Thời gian bị tạm giữ, tạm giam nhưng được trở lại làm việc do được kết luận không phạm tội.”

Quy định lịch nghỉ phép năm

– NLĐ có thể thỏa thuận hoặc công ty có quyền ấn định lịch nghỉ cho từng người (được Công đoàn thông qua và có thông báo trước cho NLĐ được biết)

– Lịch nghỉ có thể chia thành nhiều lần hoặc nghỉ gộp nhiều năm nhưng tối đa là gộp 3 năm 1 lần

Quyền lợi của NLĐ khi hưởng nghỉ phép năm

– NLĐ có ngày nghỉ phép năm chưa nghỉ hết có thể được tính gộp lại và được quy đổi thành tiền nếu NLĐ không nghỉ hoặc nghỉ chưa hết

– NLĐ được ứng tiền lương của những ngày nghỉ phép

– Nếu thời gian đi đường (tính cả chiều đi và chiều về) nhiều hơn 2 ngày thì từ ngày thứ 3 trở đi được tính thêm 1 ngày phép cộng thêm.

Bị sa thải có được hưởng phép năm không?

Theo Khoản 1 Điều 114 Bộ Luật lao động 2012 quy định:

“1. NLĐ do thôi việc, bị mất việc làm hoặc vì các lý do khác mà chưa nghỉ hàng năm hoặc chưa nghỉ hết số ngày nghỉ hàng năm thì được thanh toán bằng tiền những ngày chưa nghỉ đó.

2. Trường hợp NLĐ có dưới 12 tháng làm việc thì thời gian nghỉ hàng năm được tính theo tỷ lệ tương ứng số thời gian làm việc, tức cứ mỗi tháng được tính 1 ngày phép trong điều kiện làm việc bình thường và được thanh toán bằng tiền những ngày không nghỉ hoặc chưa nghỉ hết còn lại.”

Như vậy, dù NLĐ bị sa thải theo quyết định xử lý kỷ luật của công ty thì vẫn được hưởng ngày nghỉ theo quy định của pháp luật (nằm trong “các lý do khác” theo quy định trên) và được thanh toán bằng tiền cho những ngày chưa nghỉ hết đó.

Ngày nghỉ phép năm được quy đổi thành tiền thế nào?

– Nếu NSDLĐ chưa xác định và thông báo kế hoạch nghỉ hàng năm – nếu NLĐ chưa nghỉ hoặc nghỉ chưa hết phép năm thì những ngày chưa nghỉ được thanh toán bằng tiền theo quy định tại Khoản 4 Điều 26 Nghị định số 5/2015/NĐ-CP

– Nếu NSDLĐ đã có kế hoạch nghỉ hàng năm và thông báo cho NLĐ nhưng nay yêu cầu NLĐ làm việc vào những ngày nghỉ đó thì sẽ áp dụng trả lương với mức 300% theo quy định tại điểm c Khoản 1 Điều 97 Bộ Luật lao động số 10/2012/QH13

Lương ngày nghỉ phép năm được tính thế nào?

Theo Điều 26 Nghị định số 05/2015/NĐ-CP quy định:

“- Nếu NLĐ chưa nghỉ phép năm hoặc nghỉ chưa hết và muốn quy đổi thành tiền thì mức lương dùng để quy đổi sẽ là lương bình quân của tháng trước liền kề chia cho số ngày làm việc bình thường trong tháng

– Trường hợp NLĐ làm việc chưa đủ 12 tháng thì mức lương tháng dùng để tính lương ngày phép căn cứ theo mức lương 6 tháng liền kề – nếu làm việc chưa đủ 6 tháng thì tính bình quân của các tháng làm việc.”

Lương ngày nghỉ phép năm có tính đóng thuế TNCN không?

– Ngày nghỉ phép năm là ngày NLĐ được hưởng nguyên lương (100% lương) theo HĐLĐ; do đó, tiền lương của ngày này sẽ thuộc diện chịu thuế TNCN như những ngày làm việc bình thường khác trong tháng.

– Trường hợp NLĐ được yêu cầu làm việc trong những ngày đã được thỏa thuận lịch nghỉ phép năm và được trả 300% lương thì được miễn tính thuế TNCN của 200% chênh lệch.

Trên đây là những vấn đề xung quanh nghỉ phép năm dành cho NLĐ. Còn nhiều quyền lợi nữa mà NLĐ cũng cần nắm bắt và quan tâm để đảm bảo quyền lợi của mình. Phần mềm quản lý nhân sự FTSHRM hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc tính toán ngày nghỉ cho nhân viên, nhanh chóng, thuận lợi, chính xác.