Nghỉ phép năm là gì?
Nghỉ phép năm chính là ngày nghỉ hàng năm được quy định trong Luật Lao động. Đây là một trong những quyền lợi cơ bản và quan trọng mà người lao động (NLĐ) mặc nhiên được hưởng khi làm việc cho bất kỳ công ty, doanh nghiệp, tổ chức hay đơn vị nào.
1. Quy định về nghỉ phép năm theo Bộ luật lao động 2019
Bộ luật lao động 2019 ban hành ngày 20/11/2019 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2021 thay thế cho Bộ luật lao động 2012 quy định chi tiết.
1.1 Quy định về số ngày nghỉ phép năm
NLĐ làm việc đủ 12 tháng cho một người sử dụng lao động thì được nghỉ hằng năm, hưởng nguyên lương theo hợp đồng lao động như sau:
- Được nghỉ 12 ngày làm việc đối với người làm công việc trong điều kiện bình thường;
- Được nghỉ 14 ngày làm việc đối với NLĐ chưa thành niên, lao động là người khuyết tật, người làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm;
- Được nghỉ 16 ngày làm việc đối với người làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
Số ngày nghỉ hằng năm đối với NLĐ làm việc chưa đủ 12 tháng cho một người sử dụng lao động được tính theo tỷ lệ tương ứng với số tháng làm việc.
1.2 Quy định về số ngày nghỉ phép năm trong trường hợp khác
Bộ luật lao động 2019 còn quy định các trường hợp nghỉ phép năm khi NLĐ thôi việc.
- Trường hợp do thôi việc, bị mất việc làm mà chưa nghỉ hằng năm hoặc chưa nghỉ hết số ngày nghỉ hằng năm thì được người sử dụng lao động thanh toán tiền lương cho những ngày chưa nghỉ.
- Khi nghỉ hằng năm mà chưa đến kỳ trả lương, NLĐ được tạm ứng tiền lương theo quy định
- Khi nghỉ hằng năm, nếu NLĐ đi bằng các phương tiện đường bộ, đường sắt, đường thủy mà số ngày đi đường cả đi và về trên 02 ngày thì từ ngày thứ 03 trở đi được tính thêm thời gian đi đường ngoài ngày nghỉ hằng năm và chỉ được tính cho 01 lần nghỉ trong năm.
1.3 Quy định về gộp nghỉ phép năm
Căn cứ theo Khoản 4, Điều 113, Bộ luật lao động 2019 thì người sử dụng lao động có trách nhiệm quy định lịch nghỉ hằng năm sau khi tham khảo ý kiến của NLĐ. Tuy nhiên:
- NLĐ có thể thỏa thuận với người sử dụng lao động để nghỉ hằng năm thành nhiều lần hoặc nghỉ gộp.
- Thời gian nghỉ gộp tối đa 03 năm một lần.
Người sử dụng lao động phải thông báo trước cho NLĐ biết về quy định nghỉ phép năm của đơn vị, doanh nghiệp của mình để NLĐ có thể chủ động trong việc xin nghỉ.
2. Cách tính ngày nghỉ hằng năm
2.1. Cách tính phép năm theo thâm niên
NLĐ làm việc trong bất kỳ lĩnh vực ngành nghề nào cứ đủ 05 năm làm việc cho một người sử dụng lao động thì số ngày nghỉ hàng năm được tăng thêm tương ứng 01 ngày.
Phép năm = Số ngày nghỉ hằng năm theo quy định + Số ngày nghỉ được tăng thêm theo thâm niên
2.2. Cách tính phép năm chưa sử dụng
Nếu NLĐ chưa sử dụng hết số ngày nghỉ phép năm thì cách tính phép năm chưa sử dụng sẽ là:
Số ngày phép năm chưa sử dụng = Số ngày nghỉ phép năm của NLĐ – Số ngày đã nghỉ
NLĐ chưa nghỉ hết số ngày phép năm thì có thể thỏa thuận với người sử dụng lao động về việc chuyển số ngày đó sang năm sau để sử dụng trong trường hợp phải nghỉ phép dài ngày vì lý do cá nhân. Việc thoả thuận giữa NLĐ và người sử dụng lao động có thể xảy ra 02 trường hợp như sau:
+ Người sử dụng lao động đồng ý:
Phép năm = Số ngày nghỉ hằng năm theo quy định + Số ngày nghỉ được tăng thêm theo thâm niên (nếu có) + Số ngày nghỉ hằng năm chưa sử dụng hết của năm trước liền kề
+ Người sử dụng lao động không đồng ý: Có 02 tình huống sau:
- Hàng năm, doanh nghiệp có niêm yết, thông báo trước cho NLĐ: NLĐ không sử dụng hết phép năm mà doanh nghiệp đã thông báo thì doanh nghiệp không có nghĩa vụ trả tiền cho NLĐ.
- Hàng năm, doanh nghiệp không chủ động sắp xếp, lên kế hoạch và thông báo cho NLĐ: NLĐ sẽ được thanh toán tiền lương cho những ngày chưa nghỉ trong năm.
2.3. Cách tính phép năm khi chưa đủ 1 năm làm việc
Trường hợp NLĐ chưa đủ 1 năm làm việc thì vẫn được hưởng chế độ nghỉ phép năm với thời gian nghỉ hằng năm được tính theo tỷ lệ tương ứng với số thời gian làm việc, cách tính như sau:
Phép năm = [Số ngày nghỉ hằng năm + Số ngày được nghỉ tăng thêm theo thâm niên (nếu có)] / 12 x Số tháng làm việc thực tế trong năm
*** Lưu ý: Kết quả phép tính lấy tròn số hàng đơn vị, nếu phần thập phân lớn hơn hoặc bằng 0,5 thì làm tròn lên 01 đơn vị
2.4. Cách tính tiền phép năm chưa nghỉ
Trong trường hợp NLĐ chưa nghỉ hết số ngày phép hoặc NLĐ nghỉ việc nhưng vẫn còn những ngày phép năm chưa sử dụng hết:
Tiền lương ngày phép chưa nghỉ hoặc chưa nghỉ hết = Tiền lương theo hợp đồng lao động của tháng trước liền kề : Số ngày làm việc bình thường của tháng trước liền kề x Số ngày chưa nghỉ hoặc chưa nghỉ hết
Trên đây là những quy định mới theo Bộ luật Lao động năm 2019 về phép năm cho NLĐ để các doanh nghiệp cũng như NLĐ biết được quyền lợi của mình. Để tìm hiểu thêm về cách quản lý phép năm dễ dàng thuận tiện hơn qua Phần mềm quản lý nhân sự FTSHRM tại đây